Idil iyo Haashim jacaylka ka dhaxeeya ayaa wuxuu kallifay in cadaawad badan ay kala kulmaan dhanka dumarka kale ee uu haashim qabay, cadaadis badan oo haashim kaga imaanayay mid ka mid ah xaasaskiisa kale ayaa kallifay ugu dambaytii in ay kala tagaan maadama harsasho la’aan iyo dhaqan xumo uu kala kulmay Haashim.
Idil kuma faraxsanayn in ay sabab u noqoto duminta guri ka mid ah guryaha uga soo horeeyay nolosha qoyskaas, waliba waxay ka wal walsanayd caruurta ay islaantaas dhashay, dhowr jeer ayay isku dayday in ay isku celiso labadaas qof ee kala irdhoobay balse go’aan uu haashim gaaray dartiis ayey wax walba u suuroobi waayeen.
Waxaa jira wax badan oo aadan jeclayn ku lug lahaanshahooda balse duruufaha qaar ayaa kallifa in aad si dadban ugu lug yeelato, Idil kama ahayn wanaajinta iyo wax la wadaagidda ninkeeda haashim ka maseersiin ay ugu dan lahayd ama ku xumayn ay ula jeedday Xaasaska kale ee uu Haashim qabo, ee waxay ka ahayd gudashada waajibkeeda Marwanimo, taas ayaa sababtay ayaa la dhihi karay in xaasaska qaar ay si kale u fahmaan.
Jacaylka idil uu u qabo haashim ma ahayn oo kaliya mid ku kooban isaga oo waxaa aad u wada jeclaa labada Waalid ee Haashim, runtii waxaa la oran karay iyada oo aan wax Owlaad ah u dhalin haashim hadana waxay ahayd mid kalsoonida qoyskaas si la yaab leh u kasbatay.
Waajibaadkaaga oo aad u gudato si daacadnimo ku jirto micnaheeda maahan in aad ku qanacsantahay nolosha aad ku jirto, idil iyada oo leh Hammi iyo Hadaf ay tiigsanayso ayey haddana aqbashay Xaaladda lama filaanka ah ee ay gashay.
Waxay ku tala gashay in ay waajibkeeda ay si wanaagsan oo Eed la’aan ah u gudato, waana midda sababtay in Cadaawad badan loo qaado, xaasaskii qoyska uga soo horeeyey ee meesha ku ilma dhalayna qaarkood ay hilfaha qaateen jaantana rogeen.
Idil mar walba waxay isku dayi jirtay in ay sii balaariso Xiriirka kala dhaxeeya Marwooninka kale ee saygeeda, waxaa la dhihi karay mararka qaar waa fahmi karayeen mar marna ma fahmi karayn, dumarse waa dumar marka ay arkaan in saygooda uu jacyal qaas u qabo mid kale waa iska imaanayaa Masayrka iyo Xiqdinimada, taas oo la dhihi karo waa mid ka mid ah Dabeecadaha Dumarka.
Nolosha sideedaba marka ay kuu bilaabato waxba kama garan kartid adiga ku nool ee Abuuraha sameeyey ayaa garan kara habka ay u soconayso iyo meesha ay ku biyo shuban doonto.
Nolosha sideedaba waa dariiq jeexan oo socodkiisa uu bilowdo marka ay nolosha qofkaas bilaabato, dariiqyada qaar waa kuwa Qodxa miiran, qaarkoodna waa rays ay lugta ku raaxayso ku socoshadeeda, halka qaar ay dab aan kulaylkiisa la mahdin yeeshaan, qaar kalana qabow lagu qaboobo.
Idil way ogayd xaalka ay marayso in uu yahay xaal la qaddaray, iimaanka uu alle siiyey dartiis ayey ku sugaysay halka ay ka gaarayso iyada oo waddada ay marayso hadba qaabka ay tahay ula jaan qaadeysay.
Dib aan yara u milicsano nolosha idil sida ay ku bilaabatay ilaa hadda meesha ay marayso, waxaad ka garan kartaa in idil tahay qof u aqbasha nolosha sida ay usoo qabato, waxaa kaloo laga fahmi karayaa in idil tahay qanciso u taagan qancinta dadka ay wax kala dhaxeeyaan ha ahaadaan waalidkeed, walaalaheed iyo qooysaska ay usoo kala dhaxdayba.
Qoyska ay hadda dhaqayso idil ee haashim ma ahayn mid ku yimid dookheeda iyo ku tala galkeedaba hadana waxaad ka fahami kartaa maadaam nin xaasas leh ay guursatay in aysan u hakan caqabadaha ku hor gudban oo ay si toos ah waajibkeeda dumarnimo u gudatay, taas oo sababtay in la wada jeclaado.
Idil qoyskaas waxay ku raagtay Muddo toddobo Sana ah oo aysan waxba dhalin, ha yeeshee iyada mar walba waxaa qalbigeeda ku taagnaa Hawo ka duwan midda ay ku nooshahay, waxay mar walba ku hammin jirtay in ay mar uun ka madax banaanaatoo rabitaanka Dadka kale oo ay u madax banaanaato rabitaankeeda shaqsiyadeeda.
Waa gabar runtii la dhahi karo 17 sano waxay ku noolayd rabitaanka waalidkeeda iyo rabitaanka Niman aan ku iman hawadeeda ama dookheeda, taas oo ay adkaysi daran u yeelatay, waxayna mar walba jeclayd in howsha loo dhiibo sida loogu dhiibay oo raali laga wada yahay uga soo baxdo, waxaana la oran karay mar walba waxay u taagnayd raali galinta waalidkeeda iyo dadka ku hareeraysan nolosheeda.
Qofka qaaliga ah ee hal doorka dadka ah mar walba waa mid la imtixaano, imitixaanadaas oo kala noqon kara kuwa dhanka caafimaadka ah iyo kuwa kale oo marrinka nolosha ku yimaada, tusaale gaaban waxaa kuugu filan Imitxaanka ay Idil marayso.
Wanaaga iyo ixtiraamka faraha badan ee idil ay lala lahayd qoyska ay ninka ka qabto aad ayuu mar walba u balaarnaa, dhowr jeer ayaa Cadaadis uga imaanayay dhanka aabaha dhalay wiilka oo isagu mar walba waxaa ku jiray Damac ah in gabadhan sidan u wanaagsan ay wax la wadaagaan, isaga oo aaminsanaa in Geedka macaan uu mira macaan dhalo, idilna ay la mid ahayd geed macaaan, miraha uu Alle jirkeeda kasoo gooyana ay la mid noqon karaan ama kasii wanaagsanaan karaan idil.
Quruxda iyo qiimaha shaqsiyadeed ee ay idil lahayd waxaaba la oran karay waxay qayb ka qaadanayeen cadaadiska nololeed ee idil uga imaanayey qoysaska ay u dhaxdo, maxaa yeelay, hammiga cid walba ay gabadhaas ka lahayd iyo rajada ah in owlaad ay u dhasho la hiliboobaan oo meesha ka maqan ayaa la dhihi karay waxay sabab u ahayd in idil lagu kahaysto wax aysan awood u lahayn hanashadooda waa owlaaddee.
Wax muddo la wada joogaba idil marnaba xageeda damac ah in ay furriin sii waydiisato haashim kuma jirin oo qoyska ay hadda la nooshahay waxaa la dhihi karay aad ayuu uga wanaagsanaa qoyskii kale ee ay nolosha ku bilaabatay.
Khibradda ay u kala lahayd labada qoys ayaa aad u kala duwanaa sidaas si la mid ah labada nin ay u kala dhaxday oo dhaqankoodu kala macaanaa, ma ahan in kii hore uu dhaqan xumaa, micnaha ayaa ah in Idil hanashada qalbigeeda uu Haashim aad ugu guulaystay marka lala bar bar dhigo kii ka horeeyey.
La soco…..
W/Q : Mohamed Musa Sh. Noor
Waan soo dhaweynaynaa sheekooyinkiina iyo qoraaladiina ku soo dira akhri100@gmail.com, ama alishka5@gmail.com ama website ka https://www.akhri.so/
Leave a Reply